Երևանի Արարատ կոնյակի գործարանի թանգարանում 135 ամյակի առիթով բաց դռների օր էր։ Ավագ դպրոցի ու Քոլեջի մի քանի սովորողներով այցելեցինք կրկին ծանթանալու մեր պատմության այդ հատվածին։
1887 թվականին Վասիլի Թաիրովը, ով փորձառու գինեգործ էր, ոգեշնչում է եղբորն ու միասին, Երևանի բերդի տարածքի մի մասի վրա կառուցում ու բացում են կոնյակի արտադրություն։ Գործարանի կառուցման գորրծում իր ավանդն ունի նաև Թաիրյանների ազգական Հովհաննես Այվազովսկին։
Շարունակել կարդալ “Հայաստանի կոնյակագործության գլխավոր կենտրոնը”Կրթահամալիրի 9-րդ դասարանի մասնագիտական կողմնորոշման մեկամյա ծրագրի նպատակն է ապահովել շրջանավարտի ուսման հետագա շարունակության գիտակցված ընտրություն կատարելու հնարավորությունը, բացահայտել և զարգացնել սովորողի նախասիրությունները , ուղղորդել մասնագիտական կողմնորոշման։ Այս առիթով կազմակերպվում են վարպետության դասեր, դրվում են նոր համագործակցությունների սկիզբ, կատարվում են այցելություններ տարբեր գործարաններ, այգիներ, ուս․ կենտրոններ։
Մեզ համար շատ կարևոր է ոլորտում որակյալ մասնագետների հետ շփումն ու սովորելը։
Հերթական հետաքրքիր նախաձեռնությունը այցելությունն է Դառգետ գարեջրի գործարան։
Մեծ պահանջարկը «Դառգետին» ստիպեց հիմնել ժամանակակից քրաֆթ գարեջրի գործարան Հայաստանում։
Ճամփորդության վայրը՝ «Դառգետ» քրաֆթ գարեջրի գործարան
Ճամփորդության օրը՝ Դեկտեմբերի 8, հինգշաբթի օր
Մեկնումը՝ ժամը 11։30, Քոլեջի մոտից
Մասնակիցներ՝ 9-րդ դասարանի ծրագրի և Ավագ դպրոցի գինեգործության ընտրության խմբի սովորողներ, Գինու դպրոցի ուսանողներ, Միջին դպրոցի սովորողներ
Պատասխանատու՝ Արտակ Ռշտունի, Մարիաննա Գևորգյան, Շուշան Սարդարյան
Ընթացքը՝
Ճամփորդության նպատակը՝
Մասնակիցներ
ՀԱԱՀ Ոսկեհատի ուսումնագիտական կենտրոնը բացի գործարանից ունի նաև 12 հա-ից ավելի խաղողի այգիներ, որտեղից այս տարի ևս Մխիթար Սեբաստացի կրթահամալիրի Խաղողի և գինու դպրոցը ձեռք կբերի Չարենց ու Հաղթանակ տեսակի խաղողներ։
Ճամփորդության օրը՝ սեպտեմբերի 22-ին,
Ժամը՝ 10:30, Քոլեջ
Վերադարձ` 12:00, Քոլեջ
Մեքենան՝
Այցի նպատակը՝ Որակավորել այս տարվա խաղողի այգին և բերքը
Պատասխանաու՝ Արտակ Ռշտունի
Մասնակիցներ՝
1․ Ռաֆայել Հովհաննիսյան (Խմորման արտադրության տեխնոլոգիա և գինեգործություն)
2․ Սամվել Դավթյան (Խմորման արտադրության տեխնոլոգիա և գինեգործություն)
3․ Գևորգ Ներսիսյան (Խմորման արտադրության տեխնոլոգիա և գինեգործություն)
4․ Մանվել Ալեքսանյան (Խմորման արտադրության տեխնոլոգիա և գինեգործություն)
Սեբաստացի գինեգործներին սիրելի դարձած ICARE հիմնադրամում տեղի ունեցավ EVN Wine Academy-ի դասախոսներից մեկի՝ տ.գ.թ.., խաղողագործության և գինեգործության խորհրդատու, դպրոցի լավ բարեկամ Արտակ Գաբրիելյանի, «Խաղողի և գինու որակի վերահսկում» հեղինակային գրքի շնորհանդեսը:
Խաղողի և գինու դպրոցը ևս հրավիրված էր մասնակցելու Գիրքը հեղինակել է տ.գ.թ.., խաղողագործության և գինեգործության խորհրդատու Արտակ Գաբրիելյանը՝ GIZ-ի, WICOM գերմանական ընկերության և ICARE հիմնադրամի կողմից իրականացվող «Խաղողագործության և գինեգործության ոլորտում լաբորատոր և խորհրդատվական ծառայությունների կայացում Հայաստանում» develoPPP ծրագրի շրջանակում լույս տեսած, շատ օգտակար ու կիրառելի գրքի շնորհանդեսին։
Սա մասնագիտական ձեռնարկ է, որը նախատեսված է հատկապես փոքր և միջին արտադրողների, ինչպես նաև համապատասխան մասնագիտությամբ սովորող ուսանողների համար, ներկայացված է գինու որակի վերահսկման «գործիքները», դրանց կարևորությունն ու կիրառության ուղիները:
ՄՍԿՀ Խաղողի ու գինու դպրոցը այսուհետ հարստացնում է իր գրադարանը նման կարևոր գրքով։
Բացի ջերմ ու հաճելի միջավայրից, գինեգործության ոլորտում առաջատար մասնագետներին լսելուց ու սովորելուց, միջոցառումը առիթ հանդիսացավ նաև գինեգործությամբ հետաքրքրվող անձանց միջև կապերի բարելավմանը և նոր հնարավորությունների ստեղծմանը:
Նկարները վերցրված են EVN Գինու ակադեմիայի ֆբ էջից
EVN Wine Academy-ն՝ Երևանի գինու ակադեմիան ICARE հիմնադրամի կրթական ծրագրերից մեկն է։ Տեղեկացանք, որ հիմնադրամը ստեղծվել է 2005 թվականին և իրականացնում է մի շարք կրթական ծրագրեր հատկապես ագրոբիզնեսի շրջանակներում։
Տարիներ առաջ, երբ Հայաստանում գինու ոլորտը սկսեց զարգանալ, տեղական փոքր արտադրողները սկսեցին ավելի որակյալ գինի արտադրելու փորձեր անել, իսկ սփյուռքահայ որոշ ներդրողներ՝ Հայաստանում գինեգործարաններ հիմնեցին, այդ ժամանակ ICARE-ը հետազոտություն արեց՝ հասկանալու համար, թե արդյոք կան բավարար մակարդակի որակավորված կադրեր, որոնք ապագայում կաշխատեն գինեգործարաններում։ Պարզվեց, որ իրավիճակն այնքան էլ լավ չէ։ Մեծ գինեգործարանները հիմնականում հրավիրում էին արտասահմանցի գինեգործների, ինչը ծախսերի առումով, այնքան էլ հեշտ չէր։ Մեծերը կարող էին նման քայլի դիմել, փոքրերը՝ ոչ։ Այս դրությունը հանգեցնելու էր նրան, որ տարիներ անց Հայաստանում լինելու էր գինու որակի անկում․ մեծ գործարանները կունենային միջազգային ստանդարտներին համապատասխան գինի, իսկ փոքրերը՝ անորակ։
Աշխարհում գինեգործական, խաղողագործական առաջատար համալսարաններից մեկի՝ գերմանական Գայզենհայմի համալսարանի հետ համագործակցության արդյունքում ծնված EVN գինու ակադեմիան ու Բլեյանի դպրոցի Գինու լաբորատորիան անում են ամեն ինչ հայկական գինեարտադրությունն ամենաբարձր որակի հասցնելու համար։
Կրթահամալիրի 9-րդ դասարանի մասնագիտական կողմնորոշման մեկամյա ծրագրի Գինեգործության ընտրությամբ խումբը և Գինու դպրոցի ուսանողները այցելեցին Երևանի գինու ակադեմիա ծանոթանալու ուսումնական գործընթացի կազմակերպմանը, պայմաններին, դիտարկեցին որպես ապագա կրթական հաստատություն, մասնակցեցին Մարինա Միրզաբեկյանի դաս-համտեսին․ նախատեսված էր համտեսել ակադեմիայի 2020 թվականին շշալցրած «Կարմիր Արենի», «Ռոզե Արենի» և «Սպիտակ Ոսկեհատ» գինիները, որոնք պատրաստվել են 2019 թվականի բերքից՝ Ագրարային համալսարանին պատկանող գինեգործարանում։ Բայց որակավորեցին միայն «Սպիտակ Ոսկեհատ» գինին, որը մասնակցել է Berliner Wine Trophy համաշխարհային մրցույթին և շահել արծաթե մեդալ․ սովորողներն էլ շատ հավանեցին այն։
Ծանոթացանք նաև EVN Գինու ակադեմիայի մշակած Հայաստանի և Արցախի գինու քարտեզին։ Քարտեզի մի կողմում զետեղված էին տվյալներ այն գինեգործարանների մասին, որոնք տրամադրում են գինու տուրիզմի ծառայություններ, մյուս կողմում Երևանի քարտեզն էր՝ գինու բարերի և մասնագիտացված խանութների մասին։
EVN Գինու ակադեմիայի անդրադարձը իրենց ֆբ էջում
Արարատի մարզի Վեդի քաղաքի մոտ շատ այգիներ կան, որոնցիցը մեկը՝ սարերի արանքինը Գագիկ պապիինն է․ Հարավային դպրոց-պարտեզի 2-րդ դասարանի սովորող Եվայի պապիկինը։
Մենք Գագիկ պապի այգում եղանք Հարավային դպրոցի հետ համագործակցային նախագծով։ Պայմանավորվել էինք պապիկի 30 տարվա այգու«Մեղրաբույր»-ը, «Կախեթ»-ը, «Մսխալի»-ն ու «Իծապտուկ»-ը քաղել, շաքարի պարունակությունը չափել և ամենաքաղցր խաղողը ճզմել, պատրաստել հումք գինու համար։
Գագիկ պապին պատմեց, որ այգին հիմնել է ինքը, ամեն օր պարտադիր խնամում է, բոլոր անհրաժեշտ բուժումներն իրականացնում է, որ անչափ սիրում է իր սարից սար ընկած այգին։ Այգու խաղողները ցրտադիմացկուն տեսակի են, դիմանում են մինչև -25°C ցրտին, և կարիք չի լինում այգեթաղ անելու։
Սովորողներն էլ երգեցին, պարեցին, գովեցին խաղողը ու անցան գործի․ քաղեցինք մի քանի ճութ «Մեղրաբույր», չափեցինք շաքարի պարունակությունը՝ 25° էր․ դա լավ է, համեղ գինի կստացվի։
Քաղեցինք մոտ 20 արկղ խաղող, տեղափոխեցինք Գագիկ պապիկենց տուն ու բակում առանձնացրեցինք ճանչը պտուղներից, ճզմեցինք երգով, գովքով։
«Մեղրաբույր»-ին ավելացրեցինք մի քանի ճութ «Կարմրահյութ», որ գինու գույնը ավելի վառ լինի։
Տեսեք թե ինչ հաճույքով են Գինու դպրոցի ընտրությամբ գործունեության խմբի սովորողներն ու կրտսեր ընկերները միասին գինի արարում։
Համագործակցային նախագծով Գինու դպրոցի 9-րդ դասարանի սովորողները ուսումնական այց են կատարելու Արարատի մարզի Վեդի քաղաքին կից այգիներ՝ խաղող քաղելու, տեղում գինի պատրաստելու, աշխատելով սովորելու, այգու տերերի մշակման եղանակներին ծանոթանալու։
Մասնակիցներ՝ 9-րդ դասարանի գինեգործություն ընտրած սովորողներ, հարավային դպրոցի 2-րդ դասարանի սովորողներ, դասվանդողներ, ծնողներ
Ժամկետը՝ սեպտեմբերի 16-ին ժամը 09:30-16:30
Վայրը՝ Արարատի մարզ,Վեդու խաղողի այգիներ
Այցի նպատակը — 9-րդ դասարանցիները ծանոթանում են այգեկութի մշակույթին, 2-րդ դասարանցի ընկերներին օգնում-սովորեցնում են զգուշությամբ քաղել բերքը, գործիքներով չափում ենք խաղողի շաքարայնությունը (քաղցրությունը), սովորում և սովորեցնում են որակավորել խաղողահյութը։
Աշխատանքի նկարագրությունը — Վեդիի խաղողի այգիներում կհանդիպենք այգու տերերի հետ, կլսենք խաղողի և այգու մասին պատմությունը, կշրջենք այգում ծանոթանալու համար ինչ տեսակի այգի է, ինչպես են խնամում, ջրում, ինչ վիճակի է բերքը, կիմանանք ինչ տեսակի խաղող է, կքաղենք, կորակավորենք հյութը, ապա կքաղենք մնացած մասը, տեղում երգով, ծեսով կճզմենք, կպատրաստենք խաղողահյութ, կդնենք խմորման։
Անհրաժեշտ իրեր — ջուր, սնունդ, արևապաշտպան գլխարկ, մկրատ կամ դանակ, ձեռնոցներ, շաքարաչափ, կոլբա, գինու գավաթ
Հագնվել հարմար-սպորտային (կեղտոտվելու ենք)
Մասնակիցների ցուցակ
Մենք հաճախ հպարտությամբ ասում ենք, որ գինին հին է ու հայկական։
Եվ իրապես խաղողի ու գինու մշակույթը հայի արյան մեջ է․ տեսնել էր պետք թե ինչպիսի ոգևորությամբ սիրով, հոգատարությամբ էին Ոսկեհատի բնակիչ կանայք, Մխիթար Սեբաստացի կրթահամալիրի սովորող, սովորեցնողները քաղում Ոսկեհատի գիտաուսումնական կենտրոնի այգիների «Չարենցի»-ն ու «Հաղթանակ»-ը։
Էլ ինչ այգեկութ առանց երգ ու պարի, առանց խաղողին գովելու, ուրախության ու խնդության։ Մխիթար Սեբաստացի կրթահամալիրը ազգային ծիսական տոնախմբությունները մշտապես կիրառողն ու ապրեցնողն է։
Առավոտյան ժամը 09։00-ին շարժվեցինք դեպի Արմավիրի մարզի Ոսկեհատ գյուղ, Ազգային ագրարային համալսարանի գիտաուսումնական կենտրոնի այգիներ։ Այս գյուղն օժտված է խաղողի մշակման համար բերրի հողով և բազմազան միկրոկլիմայով, իսկ գյուղի անունը գրաբարից թարգմանած նշանակում է «ոսկե հատիկ»․ դե պատկերացրեք որքան համեղ է լինելու այս գյուղի խաղողն ու գինին։
Կենտրոնի այգիներն զբաղեցնում են 12 հա տարածք և աճեցվում են հիմնականում «Ռքածիթելի», «Չարենց», «Կանգուն», «Հաղթանակ» տեսակների խաղողներ։
Մեզ անհրաժեշտ 5 տոննա խաղողը մեր ձեռքով քաղեցինք, դասավորեցինք արկղերի մեջ և ուրախությամբ բերեցինք մեր ուսումնական արտադրամաս-լաբորատորիա՝ կշռելու, շաքարայնությունը մեր գործիքներով նորից չափելու, որակավորելու, խաղողահյութ սարքելու և հնեցման նախապատրաստելու։
Կշռեցինք 2140 տոննա «Չարենցի» և 2470 տոննա «Հաղթանակ», որից 470 կգ-ն արկղերի քաշն էր։
Գովք խաղողի, գինու և գեղեցիկ դպրության
Արդեն 3-4 տարեկան Խաղողի ու գինու դպրոցը շարունակում է բացահայտել տարբեր սորտի խաղողներից պատրաստվող գինիների առանձնահատկությունները։
Հայտնի է, որ գինու արտադրման ամբողջ գործընթացն իրականացվում է դպրոցում սովորողների կողմից․ բերքի տեսակն ընտրելուց, հավաքելուց մինչև շշերը մառանում դասավորելը։
Այս տարի Ոսկեհատի գիտաուսումնական կենտրոնի հետ համագործակցության արդյունքում որոշվեց ուսումնասիրել «Չարենցի»-ն ու «Հաղթանակ»-ը։ Սեպտեմբերի 9-ին սովորողների ու դասավանդողների խմբով այցելելեցինք Ոսկեհատ՝ այգեկութի։ Տեղում ծանոթացանք այս յուրօրինակ տեսակներին․
Հաղթանակ-ը նոր սերնդի հայկական սորտ է, օժտված հիանալի բուրումնային հատկանիշներով: Խոստանում է համային ու հոտային մեծ պոտենցիալ ունեցող գինի:
«Չարենցի»-ն մինչ օրս չբացահայտված ներուժ ունի գինեգործության ոլորտում, բայց անուշ բույրն ու գույնը կասկած չեն թողնում որ յուրահատուկ գինի ենք ունենալու։
ՀԱԱՀ Ոսկեհատի ուսումնագիտական կենտրոնը բացի գործարանից ունի նաև 12 հա-ից ավելի խաղողի այգիներ, որտեղից այս տարի Մխիթար Սեբաստացի կրթահամալիրի Խաղողի և գինու դպրոցը ձեռք կբերի Չարենց ու Հաղթանակ տեսակի խաղողներ։
Ոսկեհատի գինու գիտաուսումնական կենտրոնը ղեկավարում է գլխավոր գինեգործ, տեխ. գիտությունների թեկնածու, Գինու դպրոցի լավագույն բարեկամ Արտակ Գաբրիելյանը:
Ճամփորդության օրը՝ սեպտեմբերի 9-ին,
Ժամը՝ 09:00, Քոլեջ
Վերադարձ` 16:00, Քոլեջ
Մեքենան՝
Խաղողը մթերելու ենք Արմավիրի մարզի Ոսկեհատ և Նալբանդյան համայնքներից
Պատասխանատու՝ Արտակ Ռշտունի, Մարինե Մկրտչյան, Մարիաննա Գևորգյան
Արդեն չորրորդ տարին է, որ կրթահամալիրի Խաղողի և գինու դպրոցը գինու պատրաստման գործունեություն է իրականացնում: Յուրաքանչյուր տարի սովորողների և դասավանդողների խմբով մասնագիտական այցեր ենք իրականացնում ՀՀ-ում գտնվող խաղողի այգիներ, ընտրում հարմար խաղողի տեսակը մթերման համար:
Այս տարի առաջին տարին է, որ գինի ենք ստեղծում «Հաղթանակ» և «Չարենց» տեսակի խաղողներից:
Մթերելու ենք 5 տոննա խաղող
Մասնակիցներ՝ Քոլեջի ուսանողներ, Ավագ դպրոցի «Գինեգործություն»-ն ընտրած սովորողներ
Դալմայի այգիների ստեղծումը թվագրվում է Վանի թագավորության արքա Ռուսա Բ-ի գահակալության ժամանակահատվածով։ Հայտնի է, որ դեռևս հնագույն ժամանակներից Դալմայի այգիները եղել են պտղատու։ Այնտեղ մշակվել է հազարից ավելի տեսակի խաղող, որից մեծ քանակությամբ գինի են պատրաստել։
Այգու տարածքը պատահական չի ընտրվել։ Այն ունի հարավարևմտյան թեքություն․ իսկ նման աշխարհագրական դիրքում լուսավորության և ջերմային պայմանները առավել նպաստավոր են այգեգործության համար։
Ներկայումս Դալմայի այգիները զբաղեցնում են 256 հա տարածք, սակայն նախկինում այգին սկիզբ է առել Ծիծեռնակաբերդի բլրից և ձգվել մինչև Զվարթնոցի տաճար։
Դալմայի այգին համարվում է Երևանի ամենամեծ և ամենահին պտղատու այգին: Մխիթար Սեբաստացի կրթահամալիրի Խաղողի ու գինու դպրոցի սովորողները խաղողագործ, գիտնական ակադեմիկոս Բորիս Գասպարյանի հետ եղան Դալմայի պատմական այգիներում, ծանոթացան այգու պատմությանը, խնամեցին, կտրոններ հավաքեցին, որ կրթահամալիրում վերածնեն նոր, փոքր Դալմայի այգի։
Պեղումների հետաքրքիր հատվածները տեսանյութի մեջ։
Հայկական էնդեմիկ տեսակի սորտերի խաղողները փրկելն ու կրթահամալիրում վերածնելը Գինու դպրոցի այս տարվա առաջնային նպատակներից մեկն է։ Հնագետ- ակադեմիկոսների հետ ձեռք բերված պայմանավորվածությունների համաձայն այցելու ենք Երևանի Մոնթե Մելքոնյան փողոցի հարակից «Դալմայի այգիներ»։
Ճամփորդության վայրը՝ Դալմայի այգիներ
Ճամփորդության օրը՝ Ապրիլի 15
Մեկնումը՝ ժամը 10:30, Քոլեջի մոտից
Ճամփորդության նպատակը՝
Պատասխանատուներ՝
Արտակ Ռշտունի
Մարիաննա Գևորգյան
Մասնակիցներ՝
1․ Մանվել Ալեքսանյան. 1-ին կուրս
2. Դավիթ Վարդանյան. 1-ին կուրս
3. Սամվել Ավետիսյան. 1-ին կուրս
4. Գևորգ Ներսիսյան. 2-րդ կուրս
5. Գամեր Մարգարյան. Ավագ դպրոց
6. Ալեն Տեր-Սիմոնյան. Ավագ դպրոց
7. Նարեկ Ներսեսյան. Ավագ դպրոց
8. Արթուր Վարեջյան. Ավագ դպրոց
9. Սամվել Ազատյան. Ավագ դպրոց
10. Սարգիս Խաչատրյան. Ավագ դպրոց
11. Սևակ Ավետիսյան. Ավագ դպրոց
12. Էռնեստ Նալչաջյան. Ավագ դպրոց
13. Դանիել Միզրաչի. Ավագ դպրոց
Տեղափոխումը կազմակերպում է Քոլեջը։
Խաղողի և գինու դպրոց 